PLAATS
- BE | W-VL | Kortrijk
PROGRAMMA
- reconversie zwembad tot hogeschool
OPDRACHTGEVER
- Howest
OPDRACHT DENC-STUDIO
- architectuur (i.s.m. Archipl)
- (interieur)architectuur (i.s.m. Archipl)
- erfgoedzorg (i.s.m. Archipl)
- duurzaamheidsadvies
- EPB-verslaggeving
- coördinatie (i.s.m. Archipl) studies (Mouton, V&S Technics)
GUNNING
- laureaat OO.4106 BWMSTR
STATUS
- in uitvoering
BOUWKOST (excl. btw en erelonen)
- in totaliteit: ~3.84M€
NIEUWSBERICHTEN
PUBLICATIES
- “Zwemhal Magdalenazwembad wordt kloppend groen hart van hogeschoolcampus” , Architectura , feb 2021
- “Zwembad maakt plaats voor studentenrestaurant en bibliotheek” , De Standaard , , feb 2021
- “DENC-STUDIO en Archipl mogen circulaire herbestemming Kortrijks Magdalenazwembad vormgeven” , Circubuild , , feb 2021
- “Nog vijf ontwerpteams in de running voor reconversie Magdalenazwembad in Kortrijk” , Architectura , jun 2021
AWARDS
- 2022: eerste laureaat competitie (in team) MAGDALENAZWEMBAD KORTRIJK
PROJECTDEFINITIE
Het Magdalenazwembad was tot 2019 als zwembad in gebruik. Het werd opgericht in de jaren ’60 en is beschermd als monument sinds 2009.
Het Magdalenazwembad werd ontworpen door een consortium van vier architecten die vrij actief waren in het promoten van de modernistische architectuur in Vlaanderen: m.n. Jan Tanghe (1929-2003), Jan De Jaegere (1930-2019), Christiaan Van der Plaetse (1929-2017) en Paul Felix (1913-1981).
Vanuit een groeiende aandacht voor vrijetijd- en sportbeleving in een steeds meer democratiserende maatschappij, wilden de ontwerpers via de sterk beglaasde gevels de zwemhal beter op de natuur betrekken en alzo een gevoel van een openluchtzwembad creëren.
Howest liet in 2020 een herbestemmingsonderzoek uitvoeren en wenst – met respect voor enkele karakteristieke ‘zwembad-eigen’ elementen – het gebouw te herbestemmen tot een studentgerichte plek.
Howest wil dit gebouw consolideren en opnieuw een rol laten spelen op de campus. Ze heeft niet de intentie om dit beschermd erfgoed tot in het kleinste detail te restaureren, maar zet eerder in op maximaal hergebruiken van materialen en ruimtes.
Via de Open Oproep procedure van de Vlaamse Bouwmeester ging Howest op zoek naar een creatieve ontwerper die mogelijkheden zag met beperkte ingrepen.
INPASSEN VAN HET PROGRAMMA VAN EISEN
Het Magdalenazwembad is, met zijn kenmerkende vorm en gevels, een bekend gebouw in het Kortrijkse patrimonium.
Net die rijkelijk beglaasde gevels en ruimtelijke zwemhal dreigen bij de reconversie comfortmatige, energetische en financiële problemen met zich mee te gaan brengen. In de winter valt de grote en sterk beglaasde ruimte niet kostenvriendelijk te verwarmen; in het tussen- en zomerseizoen dreigt oververhitting.
Tijdens de wedstrijdfase rees bij de ontwerpers dan ook de vraag of de zwemhal überhaupt wel geschikt is voor de nieuwe functies die men er wenst onder te brengen.
Noch in een restaurant, noch bibliotheek of vergaderruimte, is het tropische binnenklimaat van een zwemhal gewenst. Een sterke opdeling van de zwemhal en een gevelaanblik veranderende buitenzonnewering zijn dan weer niet wenselijk vanuit erfgoedperspectief. Bovendien zullen ook heel wat akoestische maatregelen nodig zijn om de harde materialisatie te verenigen met de restaurantfunctie, laat staan de bibliotheek of de stille ruimte.
Toen het gevraagde programma zo'n 1’000m² kleiner bleek dan de beschikbare gebouwde oppervlakte, werd de ontwerpopgave nog interessanter.
Hoe gaan we om met deze ‘rest-‘ of ‘zwerfruimte’? Of moeten we dit net als een opportuniteit zien om hiermee een plus-plek of plus-functie te creëren?
Een functie die niet kan voortvloeien uit een programma van eisen, maar die het resultaat is van een ontwerpend onderzoek dat alle specifieke randfactoren weloverwogen in rekening brengt. Waarbij de verschillende aspecten als erfgoed, technieken, architectuur, beleving en budget niet als tegenstrijdig of beperkend worden ervaren, maar net tot een synergie leiden.
VOORMALIGE ZWEMHAL ALS KLOPPEND HART ÉN GROENE LONG
In plaats van massa’s geld te pompen in het onverenigbare verenigbaar maken, kiest ons ontwerpteam ervoor de zwemhal te onttrekken aan het thermisch beschermd volume en de ruimte zoveel mogelijk te erkennen in haar bestaande toestand.
Door de voormalige grote zwembadkuip om te toveren tot overmaatse plantenbakken trekken we de groene omgeving letterlijk naar binnen. We creëren een plusplek: ‘a nice place to be, an inspiring and empowering habitat’: de zwemhal van weleer wordt tegelijk een ‘kloppend hart’ en een ‘groene long’: een ware ontmoetingsplek én trekpleister.
Climate responsive design, gezondheid en energieneutraliteit worden prioritair gesteld. We spreken immers niet louter over ‘kijkgroen’: de hal wordt ingezet als buffer voor verwarming, passieve koeling én klimatisatie.
Gezien het meervoudig gebruik van het gebouw (ook ten dienste van derden) wordt de erfgoedbeleving van het Magdalenazwembad een publieke aangelegenheid. De ruimtelijkheid en architecturale kwaliteit van de zwemhal blijven gevrijwaard en visueel heropgeladen. De tribune en de loopbrug zijn meer dan behouden, ze kennen opnieuw een effectief gebruik.
TEAMWORK MAKES THE DREAM WORK
Het architectuurontwerp is een vrucht van het samenwerkingsverband DENC-STUDIO / ARCHIPL. De uitwerking zal worden gemanaged vanuit een maatschap.
De stabiliteit wordt verzorgd door MOUTON (in onderaanneming van de maatschap DENC-STUDIO / ARCHIPL); de technieken door V&S TECHNICS (rechtstreeks onder de vleugels van de opdrachtgever).