Om de CO2-uitstoot te verlagen en de klimaatverandering tegen te gaan, heeft de Europese Commissie richtlijnen uitgeschreven dewelke stellen dat vanaf 2021 alle nieuwe gebouwen en ingrijpende renovaties “bijna energieneutraal” moeten zijn.
De Europese richtlijn wordt geleidelijk omgezet in lokale regelgeving, die de komende jaren stelselmatig zal aangescherpt worden.

De rijzende vraag naar duurzame ontwikkeling met kernwoorden als “milieubewust” en “energetisch verantwoord” doet vragen stellen bij nieuwbouw verkavelingen. Indien we duurzaamheid beschouwen vanuit een bredere stedenbouwkundige context zien we al snel dat we op zoek moeten naar een nieuwe aanpak. Een aanpak die rekening houdt met wat reeds voorhanden is.
De Saint Gobain Group wou via het “Futurfantastic project” aantonen dat het nú al verbouwen/renoveren tot bijna-nulenergie geen “mission impossible” hoeft te zijn.

Los van de financiële en planningsmatige aspecten, verkiezen heel wat mensen “verbouwen boven nieuwbouw” omwille de “ziel van het bestaande”.

In dit project werd een blijvende herkenbaarheid van het bestaande nagestreefd. Het was niet de bedoeling om een compleet andere aanblik aan te meten; wel integendeel.
Enkel waar planmatig noodzakelijk of energetisch interessant werden gevelopeningen (licht) aangepast.

Verfijnde detaillering en subtiele interactie tussen oud en nieuw maken het verschil!

Hoe was de woning van Jan en Marie eraan toe voor de aanvang van de werken? En wat streven ze met hun bijna-nulenergierenovatie precies na? Welke oplossingen hanteren ze om hun woning zo energiezuinig mogelijk te maken? En hoeveel kosten al die energiezuinige renovatiemaatregelen eigenlijk? Je leest het op www.futurfantastic.be.

'Jan' en 'Marie' zijn virtuele personages om het renovatieproces persoonlijker te maken en aanschouwelijker voor de bezoekers van de blog en de Facebookpagina. Het huis zelf daarentegen is dat niet. De woning aan de Schoonselhoflei wordt door de Saint-Gobain-groep wel degelijk gerenoveerd op de manier waarop 'Jan' en 'Marie' het beschrijven.

Eerst werd, in samenspraak met de opdrachtgever, de ambitie inzake jaarlijkse netto energiebehoefte voor verwarming en koeling bepaald.

In de meeste situaties biedt buitenisolatie technisch/bouwfysisch de beste oplossing. Koudebruggen kunnen integraal worden ingepakt; thermische komt extra ten goede de bewaking van het binnencomfort.

Toch zijn er ook tal van nadelen aan verbonden.
Denk bijvoorbeeld maar aan zonevreemde gebouwen waar een volumebeperking is opgelegd vanuit de wetgeving. In stedelijke context kunnen rijwoningen aan het voetpad niet zondermeer het openbaar domein gaan inpalmen en bij monumentenzorg projecten dient vaak het bestaande gevelaanzicht aangehouden.
Buitenisolatie impliceert per definitie een bouwaanvraag, brengt een pak randkosten met zich mee (nieuwe dorples, mogelijkse uitbreiding fundering, verplaatsen regenwaterafvoeren,…) en is inzake uitvoering weersafhankelijk.
Om deze, en nog tal van andere redenen, koos de Saint Gobain Group ervoor een praktijkvoorbeeld te tonen d.m.v. binnenisolatie.

Binnenisolatie houdt echter ook een aantal risico’s in. Zo kan, bij een ondoordachte aanpak, het risico op inwendige en oppervlakte condensatie toenemen.
Daarom werden ter beoordeling der bouwknopen deze bij het strippen van de woning bloot gelegd en opgemeten.
Zowel warmteverlies als de kans op inwendige condensatie werd onderzocht aan de hand van een koudebrug- en wufi analyses.
Hieruit kon ondermeer een geoptimaliseerde isolatiegraad worden afgeleid.
De bestaande spouw werd na-geïsoleerd, aangevuld met met binnenisolatie. Het dak werd over de volle dikte geïsoleerd.

Ramen in enkel glas werden vervangen door ramen met dubbel en zelfs 3-dubbele beglazing.

De doorgedreven renovatie levert duidelijke resutaten. Het luchtdichtheidsrapport toont een woning die een zeer goede luchtdichtheid behaalt. ( n50 = 1,21/h, v50 = 1,22m³/h.m²). Ook de infrarood beelden tonen aan dat het gebouw energetisch goed scoort. Er zijn opvallend weinig verschillen in temperatuur meetbaar.

Het nu al renoveren tot bijna-nulenergie blijkt inderdaad geen onmogelijke missie te zijn. De woning behaalt het ‘BEN-niveau’voor nieuwbouw. (max E30, max K40, max U-waarden, NEB max 70)

Ook na de verbouwing loopt de meting nog verder. Het huis zal daadwerkelijk bewoond worden om de resultaten van de monitoringsystemen die in het huis geïnstalleerd werden zo representatief mogelijk te maken. Zo zullen tal van parameters waaronder de lucht- en gevoelstemperaturen in de woning per kamer, de temperatuur in de woning, de relatieve vochtigheid buiten, het algemeen elektriciteitsverbruik, het verbruik van de ventilatie, de verwarming, de opbrengst van de pv-panelen alsook de binnenluchtkwaliteit constant in het oog worden gehouden.